Het leesjaar 2023-2024 in een notendop

Laat ons maar meteen met de deur in huis vallen en het belangrijkste cijfer onthullen: hoeveel juryleden lazen er in heel Vlaanderen en Brussel mee? De Leesjury scheert hoge toppen en behaalt alweer een nieuw record: 17.268 kinderen en jongeren, van 4 tot 18 jaar, lazen mee met de Leesjury. Dat is een stijging van iets meer dan 16% tegenover vorig leesjaar.

De Leesjury toont dat er dus wel nog een grote groep leesgrage kinderen en jongeren zijn. Al enkele jaren zit de Leesjury in de lift. Nog maar drie jaar geleden, in het leesjaar 2020-2021, bereikten we de kaap van tienduizend juryleden - er lazen om precies te zijn 11.303 kinderen en jongeren mee. Met wat rekenwerk zie je dat de Leesjury op drie jaar tijd met 52,8% groeide in aantal juryleden.

Terug naar afgelopen leesjaar! Van die 17.268 juryleden waren er 727 internetjuryleden. Zij kwamen dus niet bijeen in een groep maar lazen op eigen houtje en brachten zelf online hun stem uit. 

De Leesjury bestaat uit kinderen en jongeren tussen 4 en 18 jaar, die verdeeld zijn in 7 leeftijdsgroepen. Traditiegetrouw was ook dit leesjaar groep 1 de groep met de meeste juryleden. Vanaf groep 4 daalt het aantal juryleden snel. De overgang naar het secundair onderwijs zit daar wellicht voor iets tussen. Wereldwijd toont onderzoek aan dat lezen op die leeftijd minder populair is. Daarnaast zijn er veel basisscholen die met de hele klas deelnemen aan de Leesjury.

(Lees verder onder de afbeelding.)

Al enkele jaren zien we dat groep 1 grotendeels verantwoordelijk is voor de stijging van het totaal aantal juryleden. Ook afgelopen leesjaar las er 13% meer mee met groep 1. Toch zijn er twee andere groepen die nog sterker stegen!

• Groep 2: 29,8% meer juryleden dan vorig leesjaar
• Groep 3: 16,09% meer juryleden dan vorig leesjaar

De groepen 4, 5 en 6 telden ook iets meer juryleden maar bleven ongeveer gelijk. Groep 7 telde er iets minder.

Zonder lokale afdelingen is er geen Leesjury. Dit jaar telden we 341 lokale afdelingen, verspreid over Vlaanderen en Brussel. Dat zijn er 18% meer dan vorig leesjaar.

Meer dan de helft (58%) van deze afdelingen zijn openbare bibliotheken die een Leesjury-werking coördineren voor kinderen en jongeren in hun vrije tijd. Soms coördineren bibliotheken ook een werking voor omliggende scholen.

Naast de lokale afdelingen in een bibliotheek zijn er vooral basisscholen die meedoen met de Leesjury. De werking bij scholen is wisselend: soms leest een hele klas mee met de Leesjury (als de kinderen zelf nog niet kunnen lezen), op andere scholen kunnen leerlingen van verschillende klassen in de pauzes samenkomen om te praten over de Leesjury-boeken.

Vorig jaar was de provincie Oost-Vlaanderen de koploper in het aantal lokale afdelingen, dit jaar moet ze die plaats afstaan aan provincie Antwerpen. Daar steeg het aantal afdelingen maar liefst met een vierde.

• Antwerpen: 104 lokale afdelingen
• Limburg: 26 lokale afdelingen
• Oost-Vlaanderen: 86 lokale afdelingen
• Vlaams-Brabant: 51 lokale afdelingen
• West-Vlaanderen: 60 lokale afdelingen
• Brussel: 12 lokale afdelingen
• En dan zijn er nog 2 lokale afdelingen in Nederland!

De boeken zijn gelezen, de winnaars bekroond, en dus vieren heel wat juryleden feest! Veel genomineerde auteurs en illustratoren gaan langs op slotfeesten om de juryleden te verwennen met een auteurslezing of workshop. En daar stopt de verwennerij niet: boekenzoektochten, creatieve opdrachten of spelletjes, eigen bladwijzers maken... De juryleden kunnen zich 200% uitleven op de slotfeesten. Iedereen Leest, de organisatie die de Leesjury coördineert, ondersteunde 21 lokale slotfeesten (met 56 auteursontmoetingen) waar lokale afdelingen de handen in elkaar sloegen. Daarnaast zijn er nog heel wat slotfeesten zonder tussenkomst van Iedereen Leest.

(Lees verder onder de afbeelding.)

Elke lokale Leesjury-afdeling wordt aangestuurd door een coördinator. De leesgroepen die bijeenkomen, doen dat met een volwassen leesbegeleider (soms begeleidt de coördinator ook leesgroepen). Het afgelopen leesjaar waren er 1.378 begeleiders actief. Dat zijn vaak vrijwilligers, maar ook leerkrachten, bibliotheekmedewerkers...

Nog iets verder achter de schermen zorgden 66 selectielezers voor een gevarieerde lijst per groep van de Leesjury. Bij die selectielezers zaten 8 jongeren, zij kozen - samen met volwassen selectielezers - de boeken voor de oudste groepen.

Iedereen Leest, de organisatie rond leesbevordering, ondersteunde de lokale coördinatoren, begeleiders en selectielezers met heel wat informatie, praktijktips, vormingsmomenten of uitwisseling.

Het afgelopen leesjaar testte Iedereen Leest een nieuwe leeftijdsgroep uit voor kleuters (2,5 tot 4 jaar): Leesjury-start! 25 bibliotheken en scholen gingen aan de slag met leesgroepen voor kleuters. Samen wisselen ze tips en ervaringen uit om het concept van de Leesjury eerst helemaal op punt te zetten voor deze leeftijdsgroep. Over enkele jaren breidt de Leesjury dan nog wat uit. Afgelopen leesjaar lazen en stemden er al 940 kleuters mee met dit proeftraject.
 

Wie weet halen we binnenkort de kaap van 20.000 juryleden?