Inspiratievoormiddag Leesjury op school: enkele tips

De Leesjury wil kinderen enthousiast maken om samen met andere kinderen verhalen te ontdekken; ook de boeken die ze misschien niet spontaan tegenkomen. Zo zijn ze zónder prestatiedruk bezig met boeken en dat komt het onderwijssucces alleen maar ten goede. PIRLS-onderzoek toont immers dat er een verband is tussen hoe vaak je leest voor je plezier en hoe je presteert voor begrijpend lezen. Goed nieuws dus dat de Leesjury nog meer kinderen bereikt doordat steeds meer scholen deelnemen. En de Leesjury-boeken komen zo ook in de school- of klasbib terecht.

Zowel het kleuter-, lager als secundair onderwijs kan meedoen met de Leesjury, met de klas (als de kinderen zelf nog niet kunnen lezen) of op vrijwillige basis. Het project vraagt wel om een extra inspanning van de leerkrachten en de leerlingen. Daarom is het handig om te horen hoe andere leerkrachten het aanpakken. Tijdens de inspiratiedag in De Krook reikten Wieneke Coupé van Broederschool Hiëronymus in Sint-Niklaas (secundair onderwijs) en Els Carlier van ’t Klavertje Vier in Dilbeek (lager onderwijs) handvatten aan om met de Leesjury aan de slag te gaan. Ook de tips van de andere aanwezige leerkrachten en bibliotheekmedewerkers delen we graag. Als de grootste leesclub van Vlaanderen weet de Leesjury immers dat je lezers vooral samen maakt.

Wieneke droomde altijd al van een leesclub op school. Bovendien merkte ze dat er nood was aan een rustige middagactiviteit, naast het grote sportaanbod. Zo kwam ze uit bij de Leesjury, waarbij ze zelf geen selectie moest maken, maar meteen een geschikte boekenlijst kreeg. Ook Els wilde met de Leesjury op school beginnen, al wist ze niet meteen hoe. Omdat de bibliotheek met diezelfde vraag zat, startten ze samen een werking. ‘De taken zijn strikt verdeeld en dat werkt goed’, legt ze uit. ‘De bib schrijft ons in, bestelt de boeken, koopt de leesdagboeken, bladwijzers en potloden, en voert de stemmen in. De school zorgt voor de praktische uitwerking.’

Zowel bij Wieneke als bij Els koopt de bib enkele exemplaren van de boeken aan, die de school in bruikleen krijgt. Bij Wieneke zijn dat er vijf, naast één extra exemplaar dat de schoolbib aankoopt. Bij Els koopt de bib drie exemplaren van elk boek, waarna die een jaar op haar school blijven. Els en Wieneke lezen de boeken zelf in de zomervakantie, waarna die in september naar de kinderen gaan. Bij Wieneke zijn dat genoeg boeken om elk kind tegelijkertijd hetzelfde boek te laten lezen, maar bij Els zijn de groepen daarvoor te groot. ‘De leden van een groep wisselen van boek’, zegt ze. ‘Via een leeskaart per kind hou ik bij welk boek de leerling mee heeft en wanneer het terug moet zijn. Zo heb ik een overzicht van welk kind welk boek heeft.’

De leerlingen krijgen al zoveel informatie, dus je moet eruit springen om de Leesjury onder de aandacht te brengen. Wieneke vraagt aan de leerkrachten Nederlands om even tijd te maken voor een aankondiging. ‘Dan laten we de leerlingen die reeds lid zijn van de Leesjury zelf rondgaan. We schrijven ook op alle borden en hangen posters op met uitleg. Voor elke bijeenkomst blijven we reclame maken op de schermen, zodat wie niet in de Leesjury zit, maar het boek wel las ook kan meedoen. (De stemmen van niet-leden tellen wel niet officieel mee, red.) We hebben nu een vaste groep van vijf leden, maar soms sluiten er ook jongeren aan die een of twee boeken meelezen.’

Op de school van Els zijn de kleuters en de kinderen van de 1^e graad allemaal lid. Zij lezen de boeken samen in de klas. Leerlingen van de 2^e en 3^e graad mogen zelf kiezen en krijgen in september een week om zich in te schrijven. Om hen aan te moedigen stelt Els de boeken voor in de klassen. ‘Doordat we al enkele jaren bezig zijn, is er al veel animo. Dit jaar hebben 35 kinderen zich spontaan ingeschreven. Ook technisch zwakkere leerlingen doen mee. Zij volgen de tekst terwijl ze ernaar luisteren via Luisterpuntbibliotheek.’

Op Wienekes school komen de vijf Leesjury-leden eenmaal per maand samen, tijdens de middag of na de schooluren. ‘We maken op voorhand geen planning, want dat werkt niet’, zegt ze. ‘De leerlingen hebben veel activiteiten, dus ik merk dat ik beter kort op de bal speel. Aan het einde van elke samenkomst leggen we een nieuw moment vast. We hebben ook een chatgroep om elkaar te motiveren tussen de bijeenkomsten door.’

Bij die bijeenkomsten verwacht Wieneke geen literaire analyse zoals in de les. ‘Het is een creatief moment’, vertelt ze. ‘We eten koekjes, ik lees een fragment voor en laat bijpassende muziek horen of toon een video.’ Via verschillende werkvormen trekt ze het gesprek op gang. ‘We kiezen Dixit-kaarten die bij het boek passen, spelen “Wie is het?” met de personages, maken een playlist bij het boek… Aan het einde geven we punten, zodat we het boek kunnen vergelijken met de andere titels. Ik laat de leden ook het volgende boek raden aan de hand van een cover zonder titel.’

Bij Els lezen de kinderen de boeken door elkaar, waardoor ze niet over eenzelfde boek kunnen praten. Daarom voorziet zij opdrachten die op elk boek van toepassing zijn. ‘We zoeken bijvoorbeeld vuurwerkzinnen: zinnen die zo mooi of spannend zijn dat we ze willen ophangen in de gangen. Dat zijn dingen die de groep triggeren om de andere boeken te lezen zonder veel te verklappen.’